Астанада Қазақстан-Герман іскерлік кеңесінің 16-шы отырысы өтті. Іс-шараға Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары Роман Скляр қатысты
Екі елдің үкіметтік және іскерлік өкілдерінің бұл жолғы кездесуі ашықтық, сенім мен өзара құрметке негізделген ерекше іскерлік ортада өтті. Тараптар өзара қолдауды нығайтуға, экономикалық ынтымақтастықты тереңдетуге және әріптестік форматтарын әртараптандыруға мүдделі екендерін білдірді. Күн тәртібінде логистиканы дамыту, бірлескен өндірістерді іске асыру және инвестициялық тетіктерді жетілдіру мәселелері басымдыққа ие болды.
Отырыс барысында қозғалған негізгі тақырыптардың бірі – дәстүрлі экспорттық-шикізаттық модельден терең өнеркәсіптік кооперацияға көшу мәселесі болды. Бұл бастама кеңеске қатысқан барлық тараптардың ортақ ұстанымына айналды.
Астанада өткен Қазақстан-Герман іскерлік кеңесінің бұл жолғы отырысы екі ел арасындағы өзара іс-қимыл мазмұнының соңғы отыз жылда қалай өзгергенін көрсетті. 2025 жылы тараптар тек сауда жүргізіп қана қоймай, тұрақты өнеркәсіптік альянс құруға бет бұрды. Германия инвестиция, технология және басқару стандарттарын ұсынса, Қазақстан өз ресурстары мен еңбек әлеуетін ұсынады. Бұл әріптестікте иерархия жоқ – тек өзара құрмет пен прагматизм басым.
Отырыс жұмысы кеңестің теңтөрағасы Роман Склярдың баяндамасымен ашылды. Ол Қазақстан мен Германия арасындағы экономикалық ынтымақтастықты дамытуға ұзақ жылдар бойы тұрақты назар аударып келе жатқан тұлға ретінде атап өтілді.
Сөз барысында спикер бүгінде Қазақстанда германиялық капиталдың қатысуымен 1100-ден астам кәсіпорын жұмыс істейтінін атап өтті. Оның айтуынша, бұл көрсеткіш республиканың Германия бизнесі қатысатын өнеркәсіптік кластер құруға дайын алаңға айналғанын көрсетеді.
«Қазақстан консорциумдар мен терең технологиялық кооперация құруға дайын, бұл бағытта неміс компаниялары жетекші орын алады деп есептейміз. Үкімет барлық бастамаларды табысты іске асыру үшін жан-жақты қолдау көрсетіп, барлық жағдайды жасауға дайын», – деп атап өтті ҚР Премьер-Министрінің бірінші орынбасары.
Одан кейін Роман Скляр Қазақстандағы инвестициялық ахуалға берілген халықаралық сараптамалық бағалау нәтижелерін келтірді. Онда елдің қаржылық тұрақтылығы, іскерлік және инвестициялық ортаның жақсаруы, сондай-ақ әкімшілік рәсімдерді оңтайландыру бойынша жүргізіліп жатқан жұмыс көрсетілген.
«Үкімет стратегиялық инвестициялық жобалар үшін «жасыл дәліз» жүйесін құрды, оларды сүйемелдеудің басым тетіктері қолданыста, ал инвестиция тарту жөніндегі кеңес инвесторларға жедел қолдау көрсету үшін арнайы өкілеттіктерге ие», – деді кеңестің теңтөрағасы.
Баяндаманың екінші бөлігінде ол ҚР Үкіметі өзара іс-қимыл үшін ең жоғары әлеует бар деп санайтын бағыттар бойынша ынтымақтастықтың ашылып жатқан мүмкіндіктерін атап өтті: көлік және инженерлік инфрақұрылымды дамыту, ауыл шаруашылығы, цифрландыру және жасанды интеллектті енгізу.
«Қазақстан белгілі бір жетістіктерге қол жеткізіп, IT-қызметтер экспортын ұлғайтты және Орталық Азия елдері арасында сенімді түрде көш бастап келеді. Инновациялық өнім көлемі 4,5 млрд доллардан асты. Жасанды интеллектті дамыту үшін «Астана» Халықаралық қаржы орталығы базасында 1 млрд доллар капиталы бар Qazaqstan Venture Group венчурлық қоры құрылды. Биыл Alem.ai Халықаралық жасанды интеллект орталығы ашылады, ол елдің цифрлық трансформациясын жеделдетуге ықпал ететін болады», – деп атап өтті Скляр.
Сондай-ақ Германияның геологиялық барлау саласындағы жобаларды іске асыру үшін ең қолайлы мүмкіндіктерге ие екені атап өтілді. Атап айтқанда, Қазақстанда бірлескен геозертхана құру мүмкіндігін қарастыру ұсынылды. Бұл бастама екі елдің геологиялық қызметтері арасындағы меморандумның қисынды жалғасы болмақ әрі технологиялар трансфері мен кадрларды дамытуға ықпал етеді.
Отырыс ашылуында «Бәйтерек» ұлттық басқарушы холдингі» АҚ Басқарма төрағасы Рустам Қарағойшин сөз сөйледі. Ол Қазақстан мен Германия арасындағы қатынастар Орталық Азия мен Еуропа арасындағы экономикалық және саяси ынтымақтастықты кеңейтуде ерекше орын алатынын атап өтті.
Айтылған сөзді нақтылай келе, Басқарма төрағасы табысты жүзеге асқан жобаларды мысалға келтірді: күн электр паркін салу, цемент және машина жасау зауыттарын іске қосу, геологиялық барлау зертханасын ашу және Linde, Heidelberg Materials, CLAAS, Horsch, WIKA, Zollman компанияларының қатысуымен жүзеге асқан өзге де өнеркәсіптік нысандар.
«Қазақстан Германияны өз стратегиялық басымдықтарын іске асырудағы негізгі әріптестерінің бірі ретінде қарастырады. Бұл әсіресе жоғары қосылған құн мен технологиялық әріптестік мүмкін болатын салаларға қатысты. Екіжақты ынтымақтастықты дамытуға «Бәйтерек» холдингі де белсенді қатысуда. Германия инвестициясының 90 пайыздан астамы Қазақстанның шикізаттық емес салаларына бағытталуда, бұл ел экономикасының тұрақты трансформациясымен өзара үйлеседі», – деді Қарағойшин.
Оның айтуынша, «Бәйтерек» холдингі институционалдық көпір ретіндегі рөлін атқара отырып, мұндай жобаларды іске асыру үшін қаржыландырудың бірлескен құралдарын – қоса қаржыландырудан бастап кепілдік тетіктеріне дейін ұсынуға дайын.
Қазақстандық тарап өкілдерінің баяндамаларын Қазақстан Республикасының Германия Федеративтік Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Нұрлан Онжановтың сөзі мазмұнды әрі символдық түйінмен қорытындылады:
«Біздің елдер арасындағы қарым-қатынас, соның ішінде экономикалық қатынастар да оң серпінмен дамып келеді. Соңғы жылдары бұл үдерісті шынайы қарқынды деп сипаттауға болады. Германия экономикасы мен бизнесі үшін Қазақстан нарығында жұмыс істеуге барынша қолайлы әрі бірегей жағдайлар жасалған. Қазақстан Германия экономикасын әртараптандыруға өз үлесін одан әрі арттыруға әзір. Германияға қажеттінің бәрі – Қазақстанда бар. Қазақстанға қажет нәрсенің бәрі – Германияда бар. Біз өзара экономикаларымызды тиімді толықтыра аламыз. Бұл жерде бәсекелестік емес, өзара тиімді бизнес басты орында».
Өз кезегінде Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елші Моника Иверсен Германия үкіметінің жаңа құрамы жариялаған экономикалық саясаттағы өзгерістерге тоқталды. Оның айтуынша, соңғы оқиғалар аясында екіжақты экономикалық байланыстар жаңа қарқын алуы мүмкін.
«ХДО пен социал-демократтардың коалициялық келісімінде үкімет экономикалық өсім бағытын ұстанатыны көрсетілген. Мұнда құрылымдық реформалар, Германияның алға жылжуы туралы сөз болып отыр. Негізгі мақсат – осы. Бұл ретте сыртқы саудаға орталық рөл берілген. Жаңа Сыртқы істер министрі белсенді экономикалық сыртқы саясат жүргізілетінін айтты. Бұл бағыт Қазақстанға да қатысты болады, себебі Қазақстан Германия үшін тек экономика саласында ғана емес, өзге де бағыттар бойынша маңызды әріптес болып келген және солай болып қала береді. Қазақстанмен ұзақ жылдар бойы қалыптасқан сенімді ынтымақтастық үшін алғысымызды білдіреміз», – деді дипломат.
Ол Германия үшін Қазақстанның әріптес ретіндегі маңызы арта түсетінін атап өтті. Елшілікте қазақстандық тараптың көптеген идеялар мен бастамаларға ие екені белгілі және олар бұрынғыдай жан-жақты қолдауға ие бола бермек. Елші ханым өзара түсіністік, құрмет және ортақ құндылықтар мен мүдделерді мойындаудың мысалын келтірді. Мәселен, Қазақстандағы Жұмысшы мамандықтар жылын қолдау аясында елшілік кәсіптік білім беру саласындағы байланыстарды нығайту жұмысын күшейтті.
Өз кезегінде Іскерлік кеңестің теңтөрағасы, Германия экономикасы Шығыс комитетінің бас директоры Михаэль Хармс Қазақстандағы іскерлік ахуалдың тұрақтылығы мен болжамдылығы, сондай-ақ құрылымдық реформалар мен технологиялық әріптестікке дайындығы елді Германия үшін Орталық Азиядағы негізгі әріптестердің біріне айналдыратынын атап өтті.
«Неміс компаниялары Қазақстанмен ынтымақтастықтан зор әлеует көріп отыр және шикізатты қайта өңдеуден бастап жоғары технологиялы машина жасауға дейінгі экономиканың басым салаларында өз қатысуын кеңейтуге дайын», – деп атап өтті ол.
Іскерлік кеңес аясында панельдік сессиялар да өтті. Олардың барысында Қазақстан мен Германия арасындағы экономикалық байланыстарды тереңдету жолдары және жаңа бірлескен жобаларды қаржыландыру тетіктері талқыланды. Неміс тарапынан сарапшы ретінде Герман аграрлық альянсының бас директоры Пер Бродерсен және KfW Banken Group, KfW IPEX-Bank GmbH, ODDO BHF SE, AKA Bank және басқа да қаржы институттарының өкілдері сөз сөйледі.
Қазақстан тарапынан спикерлер ретінде Өнеркәсіп және құрылыс вице-министрі Олжас Сапарбеков, «Қазақстан машина жасаушылар одағы» ЗТБ Басқарма төрағасы Мейрам Пшембаев және басқалар қатысты.
Сондай-ақ отырыс аясында өнеркәсіптік кооперацияны дамытуға, технологиялық әріптестік орнатуға және бірлескен инвестициялық жобаларды іске асыруға бағытталған бірқатар құжаттарға қол қойылды. Олардың қатарында – «Жезқазғанредмет» РМК мен DAR Metall AG арасындағы ынтымақтастық туралы келісім, «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ пен KFW Development Bank арасындағы қаржыландырудың негізгі шарттары, сондай-ақ «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ пен KfW Development Bank, «Kazakhstan Petrochemical Industries Inc.» ЖШС мен IMI Zimmermann & Jansen technologies GMBH арасындағы өзара түсіністік туралы меморандумдар бар.
Іс-шара соңында қатысушылар пікірталас нәтижелері өзара тиімді ынтымақтастықты одан әрі дамытуға ықпал ететініне сенім білдірді. Олар бүгінгі ұсыныстар мен баяндамалар Қазақстан мен Германия арасындағы сауда-экономикалық қатынастарға қосымша серпін беріп, жаңа бірлескен жобалардың бастамасына жол ашатынын атап өтті.
