Жыл санап Қазақстанда интернетті пайдаланушылар көбейіп келеді, бұл дүниежүзілік желінің енгені мен қолжетімділіктің артқанын көрсетеді, деп хабарлайды Finprom.kz.
2023 жылдың мамыр айының басындағы жағдай бойынша, елде интернетке қосылған 17,4 млн ұялы байланыс абоненті болды. Бір жыл ішінде олардың саны 2,6% өсті, ал бес жыл ішінде өсім айтарлықтай 28,1%-ды құрады.
Бұл ретте бекітілген интернет абоненттерінің саны 2,9 млн-ға жетіп, бір жылда 5,1%, он жылда 10,4% көбейді.
ҚР-да телекоммуникацияны дамытуға бірқатар түрлі мемлекеттік бағдарламалар бар. Алайда цифрландыруға қатысты көптеген мемлекеттік бағдарламалар мерзімінен бұрын тоқтатылып, сынға ұшырады. Интернеттің енуіне келетін болсақ, ең маңызды жобалардың бірі — ұялы байланыс операторлары жүзеге асырған «250+» бағдарламасы.
Биыл ҚР-да «Қолжетімді интернет» жаңа ұлттық пилоттық жобасы әзірленді. Бұл жобаны ҚР ЦДИАӨМ әзірлеген. Жарияланымды «Ашық НҚА» сайтынан көруге болады. Жоспар бірнеше міндет шешілмек:
• сымды байланыс инфрақұрылымын дамыту;
• сымсыз инфрақұрылымды дамыту;
• жоғары сапалы және қауіпсіз интернет;
• транзиттік әлеуетті және деректерді өңдеу орталықтарын дамыту;
• мемлекеттік қолдау шаралары.
Бұл ретте жобаны жан-жақты зерттеп қарасаңыз, салаға кері әсерін тигізетін бірнеше тұстары бар. Мысалға:
• Байланыс сапасын бақылау үшін жеке инспекциялар институтын құру.
Уәкілетті органда сапаны бақылау үшін барлық қажетті өкілеттіктер бар, ал бақылауды беру желіні дамытуға инвестиция көлеміне кері әсер етуі мүмкін. Сапаны бақылау құралы қажетті құзыреті, саланы түсінбейтін және дұрыс мотивациясы жоқ адамдардың жеке қолындағы қаражат жинау құралына айналмауы керек. Бұған қоса, ойластырылмаған бақылау тетіктері сыбайлас жемқорлық схемалары үшін қолайлы негіз болуы мүмкін.
• Мемлекеттік техникалық қызметке (МТҚ) желілерді жиілік-аумақтық жоспарлау функциясын беру.
Желіні жоспарлау әрқашан ұялы байланыс операторларының құқығы болды. Бастама құрылыс процесін қиындатуы мүмкін, тағы бір бюрократиялық механизм енгізіледі. Сонымен қатар, керісінше, жүйедегі бюрократиялық процестерден арылуға тұрарлық, өйткені тұтынудың өсуін және пайдаланушылар мен нарықтың үмітін ақтау үшін операторлар желіні орналастыру қарқынын арттыруы керек. Сондықтан икемділік пен жауап беру байланыс операторлары үшін өте маңызды. Сонымен қатар бұл мемлекет басшысының күрделі және бюрократиялық процестерді азайту жөніндегі тапсырмасына қайшы келеді.
«Ашық НҚА» порталында жобаны жариялау аясында пайдаланушылар да жобаны сынаған пікірлерін қалдырды.
Елімізде интернеттің сапасын арттыру — маңызды міндет екені сөзсіз. Дегенмен, сапа көбінесе бір-бірімен байланысқан басқа да көптеген маңызды көрсеткіштерді есепке алмай, интернеттің жылдамдығы ретінде ғана түсініледі.
Мысалы, 2023 жылдың сәуір айының қорытындысы бойынша, мобильді интернет жылдамдығы 30,62 Мбит/с дейін өсті, бұл ЕАЭО және Орталық Азия елдері арасындағы ең жақсы көрсеткіш. Өсім трафикті тұтынудың жоғары деңгейі мен интернеттің төмен бағасына байланысты. Еске салайық: әртүрлі салалық агенттіктердің мәліметінше, Қазақстандағы мобильді интернет әлемдегі ең арзан интернеттің бірі. Өз кезегінде ҚР-да мобильді интернеттің енуі 96% құрайды.
Осы факторларға сүйене отырып, Қазақстандағы интернет сапасының өсіп келе жатқанын және көршілес елдерден (сонымен қатар әлемнің көптеген елден) асып түсетінін дәлелдеуге болады. Еліміздің географиялық ерекшеліктерін және ҚР-ның кең-байтақ аумағын ескерсек, мұндай нәтижелер өте құнды.
