Өткен 1,5 жылда Қазақстанда антибиотиктерді сату шарықтап кетті. Әсіресе, өткен жылы оларды отандық дәріханалардан табу оңай болған жоқ. Өйткені, коронавирусты тек антибиотиктермен емдеуге болатынына сенетіндер көп болды. Профессор-иммунолог, Профилактикалық медицина академиясының президенті, америкалық денсаулық сақтау қауымдастығының мүшесі Алмаз Шарман бұл тұжырымның неліктен қате және дәрі-дәрмектердің жұмыс механизмі қандай екенін айтты, деп хабарлайды елорда әкімдігінің ресми сайты.
«Бір қызығы, COVID-19-ды антибиотиктер әсер етпейтін коронавирус тудырады. Кейбір КВИ-мен ауырған адамдар антибиотиктерді қабылдау зиян емес деп санайды, алай олар микробтардың антибиотиктерге төзімділігі туралы біле бермейді», – деді Алмаз Шарман.
Оның айтуынша, антибиотиктер – бұл тек бактериялармен мақсатты түрде күресетін дәрілер.
«Жұқпалы ауруларды тудыратын микроорганизмдер вирустар мен бактерияларға бөлінеді. Соңғы уақытта біз негізінен COVID-19, тұмау және СПИД-ті тудыратын вирустарды талқылаймыз. Алайда, бұрын өлімге әкелетін індеттің негізгі себептері бактериялар болған. Бактерияларды жоятын антибиотиктердің ашылуы миллиондаған адамның өмірін сақтап қалды. Олардың функциялары бойынша антибиотиктер әртүрлі. Кейбіреулер бактериялардың құрылымын бұзады, ал басқалары олардың көбеюіне жол бермейді, жұқпалы аурулардың дамуына кедергі келтіреді. Барлық антибиотик адам жасушаларында емес, бактерияларда болатын белгілі бір молекулаларға арналған. Осы себепті антибиотиктер зиянын тигізбейді. Сол сияқты олар вирустарға шабуыл жасай алмайды, өйткені бактериялар мен вирустарда антибиотиктермен жойылатын жалпы молекулалар жоқ», – деп түсіндірді профессор.
Спикер сонымен қатар антибиотиктерді вирустық инфекцияларға не үшін қабылдауға болмайтынын және оның соңы қандай болуы мүмкін екенін түсіндірді.
«Кейбір бактерияларға қарсы антибиотиктер басқа бактерияларды шығарады. Олардың көмегімен бактериялар көршілерін көбірек қоректену үшін уландырады. Тиісінше, тірі қалу үшін басқа бактериялар антибиотиктерге қарсы қорғаныс механизмдерін дамытады, олар дәрі-дәрмектерді бейтараптандыруға немесе антибиотиктердің ішке кіруіне жол бермейтін қорғаныс қабықтарын салуға қабілетті. Бактериялар сонымен қатар генетикалық ақпарат алмасып, бір-біріне антибиотиктерден қорғаныс гендерін конъюгация деп аталатын процесс арқылы бере алады. Бірақ бактериялар антибиотикке сезімтал болмаған кезде оны антибиотикке төзімділік деп атайды. Бактериялардың арасында антибиотиктерге осындай төзімділікке ие болатындар жиі кездеседі, қолайлы жағдайларда олар организмде таралуы мүмкін, бұл антибиотиктердің әсеріне жауап бермейтін инфекцияны тудырады», – деп түсіндірді спикер.
Оның айтуынша, адамдар антибиотиктерді жөнсіз қабылдай бастағанда, олар қорғауы жоқ бактерияларды еріксіз жояды, бірақ олардың көбеюіне мүмкіндік беретін иммунитеттің бір түрін дамытқандарды ғана қалдырады. Болашақта бұл қорғаныс генін басқа қауіпті және жұқпалы бактерияларға беруге болады. Кейде бір бактерия әртүрлі антибиотиктерге төзімділікке ие болады және оны жою одан да қиын болады. Антибиотикке төзімділік жиілігінің артуын әлемнің барлық дерлік елдерінің дәрігерлері мен ғалымдары атап өтуде.
«Кейде ауруханаларға түскен науқастар негізгі аурудың салдарынан емес, аурухана қабырғаларында жұқтыратын өте төзімді бактериялардың салдарынан өледі. ДДҰ антибиотикке қарсы күресті өзінің басым міндеттерінің бірі деп жариялады. Ғалымдар бактериялар жаңа антибиотиктерді дамытқаннан гөрі дәрі-дәрмектерге тез қарсы тұра алады деп қорқады. Бірақ дәріхана сөрелеріне жетпес бұрын, барлық препараттар көптеген зерттеулер мен сынақтардан өтуі керек. Жаңа антибиотиктерді табу және дамыту процесі ондаған жылдарға созылуы мүмкін және бактериялар әр 20 минут сайын көбейеді, сондықтан антибиотиктерді қабылдауға жауапкершілікпен қарауымыз керек. Оларды тек дәрігердің нұсқауы бойынша сатып алу керек, көрсетілген дозаны, дәрі-дәрмектің жиілігі мен ұзақтығын қатаң сақтау керек. Дәрігерден сізге антибиотиктер тағайындауды талап етпеңіз», – деп түйіндеді Алмаз Шарман.
