«Әдістері жетілдіріліп барады»: Полиция қызметкері жұртты интернет-алаяқтардан сақ болуға шақырды
Елімізде ғаламдық интернеттің көмегімен жасалатын алаяқтық әрекеттер жиілеп кетті. Мыңдаған тұрғын интернет-алаяқтардың құрбаны болып отыр. Бұл туралы Байқоңыр ауданы ішкі істер бөлімі бастығының орынбасары Дархан Сайранбеков ӨКҚ брифингінде айтты, деп хабарлайды Астана әкімдігінің ресми сайты.
«Интернет-алаяқтық – интернеттің көмегімен жасалатын заңсыз, алаяқтық әрекеттер. Қазіргі кезде интернетті қолданбау мүмкін емес, бірақ оны өзіңізге зиян келтірмейтіндей, дұрыс пайдалана білуіңіз керек.
Интернет-алаяқтықтың ең көп таралған жағдайларының бірі – сізге қоңырау шалып, өздерін кез келген банктің қызметкері, тіпті сол банктің қауіпсіздік қызметкері ретінде таныстыруы.
Әңгімелесу кезінде олар сіздің атыңызға несие алуға немесе сіздің шоттарыңыздан ақша алуға тырысқанын айтады. Ал оны тоқтату үшін сізден картаңыздың артында көрсетілген 3 саннан тұратын кодты, сізге SMS арқылы келетін кодты немесе қосымшаны орнатуды сұрайды. Көбінесе бұл қашықтан қол жеткізу қолданбалары, яғни қолданба деректерін орнату кезінде телефнның әр жағындағы адам құрылғыңызға қашықтан қол жеткізе алады. Бұл Enidesk, timewiver және т.б. бағдарламалар», – деді Сайранбеков.
Сонымен қатар ол жұртшылықты мұндай алдау-арбауға түспеуге шақырды.
«Есіңізде болсын! Мұндай алаяқтардың қармағына түспеңіз! Қылмыскерлердің бұл санаты сізге психологиялық қысым жасауды біледі. Осылайша, сізді өзінің алаяқтық әрекеттеріне пайдаланады.
Мұндай жағдайларда банк қызметкерлері, әсіресе банктің қауіпсіздік қызметінің өкілдері ешқашан өздері қоңырау шалмайтынын білу маңызды. Егер сіз осындай жағдайға тап болсаңыз, тез арада банктің жақын жердегі филиалына хабарласып, 102 сенім телефонына қоңырау шалуыңызды сұраймыз», – деді спикер.
Оның сөзінше, қазіргі уақытта What’sApp мессенджері арқылы жасалатын заңсыз іс-әрекеттер фактілері жиілеп кетті.
«Зардап шеккендердің атынан барлық нөмірге қарызға ақша беру туралы өтінішпен хат таратылады, бұл ретте үшінші тұлғалардың банктік шоттарының деректемелері көрсетіледі.
Қаскүнемдер зиянды сілтемені пайдаланып, What’sApp жеке аккаунтына қол жеткізетіні анықталды, көрсетілген сілтеме арқылы өткеннен кейін олар есептік жазбаға қол жеткізе алады.
Осыған байланысты азаматтарды, әдетте, жүлделер ұтыс ойыны, балаларға дауыс беру, кез келген тақырыптар бойынша сауалнама түріндегі қайталанатын күмәнді сілтемелер бойынша өтпеуге, сондай-ақ ешқайда өзінің жеке деректерін енгізбеуді ескертеміз және шақырамыз.
Егер сіз күдікті сілтеме арқылы кездейсоқ өтіп кетсеңіз, Bawemy What’sApp-қа параллель кіруді тексере аласыз. Яғни «настройки» батырмасын басып, «Привязанные устройства» қолданбасына өту арқылы көресіз. Егер осы жерде сіз байланыстырмаған белгісіз құрылғы көрсетілсе, дереу осы сессиядан шығыңыз», – деді ол.
Сонымен қатар ол ең дұрысы есептік жазбаны қорғауды күшейту үшін екі сатылы тексеруді қосуға кеңес берді.
Егер сіз достарыңыздан қарызға ақша сұраған хабарламалар алсаңыз, қаражатты жібермес бұрын, досыңызға қоңырау шалып, ақшаның қажеттілігіне көз жеткізуіңіз керектігін де ескертеді.
Сондай-ақ көпшілік әлеуметтік желілердің көмегімен алаяқтардың құрбаны болған жағдайлар әсіресе телеграмм, Instagram, ватсап, Вконтакте сияқты желілерде ақша аударуды ұсынатын топтар жиі кездесетінін тілге тиек етті.
«OЛХ, market kz, Колеса кз, Крыша кз тегін сайттарының платформалары бойынша, адамдар қандай да бір затты немесе қызметті сатып алар кезде алдын ала төлем ретінде ақша аударылады және кейін ештеңе алмайды.
Бұл жағдайларда мүмкіндігінше мұқият және сергек болу керек. Ақшаны аудару кезінде тек қазақстандық банктердің шоттарын талап етіңіз, ақшаны телефон балансына немесе онлайн-әмияндарға, әсіресе шет елдердің карталарына аудармаңыз. Кез келген қызметті алған кезде көрсетілетін қызметті берушінің жеке басын куәландыратын құжаттарды талап етіңіз, оның шынымен бар екеніне көз жеткізу үшін бейне қоңырау арқылы тауарыңызды көрсетуді сұраңыз. Есіңізде болсын, көптеген оң пікірлер немесе оқырмандар саны кепілдік емес!» – деді Дархан Сайранбеков.
OLX сілтемесі KAZPOST (VCV коды) – қаскүнем OLX веб-сайтында жарияланған өнімді сатып аламын деген желеумен WhatsApp мессенджер қосымшасы арқылы оның сатушысымен хат алмасуды ұйымдастырады және өзінің басқа қалада екенін хабарлайды, сондықтан Olx.kz веб-сайтының өзінің қауіпсіздік мүмкіндіктерін ұсынады. Байланысты жалғастыра отырып, алаяқ төлем жасағанын айтып, арнайы сілтеме жібереді.
Қаражатты алу үшін сатушы сілтеме бойынша өтіп, қаражат есептен шығарылған банк картасының деректемелерін көрсетуі керек.
«Автокөлікті сату, алаяқ адам туысқанының мәмілесіне немесе басқа көлік сатып алуға шұғыл ақша қажет екенін айтып, көлікті нарық бағасынан әлдеқайда төмен сату туралы хабарландыруды интернет сайттарында (OLX, kolesa) орналастырады. Ол көлігін шұғыл сатып, онда басқа адамдардың фотолары мен видеоларын жібереді.
Олардың атынан түбіртек жазады. Әр жолы қаскүнемдердің әдістері де барған сайын жетілдіріліп, күрделі болып барады.
Сондықтан айласына түсіп қалмаңыз, мүмкіндігінше сақ болыңыз. Сіздің қауіпсіздігіңіз тек өзіңізге тікелей байланысты екенін есте сақтаңыз!» – деді Байқоңыр ауданы ішкі істер бөлімі бастығының орынбасары.
